Co sprawia, że inwestuje w Bitcoina i inne kryptowaluty?

W tym artykule podzielę się z Tobą moimi motywacjami. Dowiesz się dlaczego ja inwestuję w krypto. Podzielę się tym dlaczego uważam, że jest to okazja, za którą powinniśmy być codziennie wdzięczni. Okazja, która dobrze rozegrana może być czymś, co diametralnie odmieni moje życie. Powiem Ci dlaczego widzę w tym tak dużą szansę, że świadomie łamię podręcznikowe zasady inwestycyjne (co nie znaczy, że Ty koniecznie też masz tak robić).

Zanim zaczniemy pamiętaj, że przytoczone tutaj treści to moje osobiste opinie i światopogląd. Nie stanowią one rekomendacji w rozumieniu przepisów Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19 października 2005 r. w sprawie informacji stanowiących rekomendacje dotyczące instrumentów finansowych, lub ich emitentów (Dz. U. z 2005 r. Nr 206, poz. 1715).

Skoro formalności mamy za sobą, to przejdźmy teraz do sedna.

Oczywiście główna motywacja to chęć zysku. Nie ma co udawać, że jest inaczej.

Jednak zanim przejdziemy do zarabiania na krypto, parę słów o mnie i o tym w jaki sposób zetknąłem się z krypto. Jestem z zawodu programistą. I to właśnie moja praca, to pierwszy poważny punkt styku z krypto i blockchainem. Zainteresowałem się tematem z powodów technologicznych. Do tego dogłębnie przemawia do mnie idea stojąca za kryptowalutami. 

Pierwsze miesiące (w 2016 roku) spędzałem na poznawaniu technologii i jej zastosowań. Dopiero po jakimś czasie dokonałem pierwszego skromnego zakupu. Następnie zacząłem inwestować coraz więcej. Cały czas poznając coraz lepiej technologię oraz jej implikacje ekonomiczno-społeczne. I właśnie ta wiedza, zgromadzona podczas prawie trzech lat prowadzenia światowego newslettera odnośnie technologii blockchain, organizowania i uczestnictwa w licznych wydarzeniach na temat blockchaina i kryptowalut doprowadziła mnie do podjęcia decyzji, że jest to trend, które na dobre zmieni porządek rzeczy na świecie ¹ 1. Więcej na temat mojej osoby i mojej działalności w branży kryptowalut dowiesz się z artykułu o mnie. × .

Przy okazji pozwolą na tym dobrze zarobić.

Oczywiście wiąże się to z ryzykiem. Jednak dla mnie ryzyko to jest niewspółmiernie niskie w porównaniu z możliwym zyskiem. Tak, tak – inwestowanie w krypto jest dla mnie mało ryzykowne, jeśli na drugiej stronie wagi położę potencjalny zysk.

Rynki i wykresy

Jako typowy ekspert kryptowalutowy wypowiem się teraz na temat, w którym nie jestem specjalistą. Jak wspomniałem wcześniej z zawodu jestem programistą i to technologia jest moją domeną. Miej to na uwadzę, czytają tą sekcję.

Jedna z podstawowych porad inwestycyjnych brzmi, aby nigdy nie inwestować w jeden walor znaczących środków. W świecie krypto często jest powtarzana rada, aby inwestować pieniądze, których straty nie odczujesz. Sam często dzieliłem się tą radą. Dalej uważam, że jest ona prawdziwa. Zwłaszcza dla początkujących, którzy na dobrą sprawę nie zdają sobie sprawy z tego, co robią. Sam zaczynałem od inwestowania kilkuset złotych miesięcznie. Coś jednak sprawiło, że dzisiaj inwestuję co miesiąc ponad połowę moich zarobków. I inwestuję wszystko w jedną klasę aktywów – krypto. Dlaczego?

Po pierwsze, dostrzegłem tę dużą okazję inwestycyjną. Możliwość zwielokrotnienia swojego majątku w ciągu kilku lat. 

Po drugie, wykonałem dużą pracę emocjonalną odnośnie ryzyka strat. Miałem okazję przeżyć na własnej skórze emocje związane ze szczytem bańki na krypto na przełomie 2017 i 2018 roku. Jak i późniejsze spadki, kiedy bitcoin stracił ok 80 procent swojej wartości. A średnia rynku to były straty ponad 90%. Oczywiście nie wystrzegłem się wtedy błędów (podzielę się z Tobą  nimi w oddzielnych artykułach). Ale nieustanna edukacja na temat rynków finansowych, psychologii z tym związanej oraz obserwacji samego siebie zaowocowały tym, że spadek wartości Bitcoina przyjmowałem z radością (bo to pozwoli mi kupić go więcej, zgromadzić więcej krypto przed kolejnym cyklem wzrostowym). Zaraz zaraz, ale skąd wiadomo, że znowu będą wzrosty, a nie spadnie do zera? Oczywiście nie wiadomo. Jednak pewne czynniki przemawiają do mnie za tym, że raczej nastąpią kolejne wzrosty niż spadek do zera.

Pierwsza rzecz, na którą chcę zwrócić Twoją uwagę, to cykle na rynkach finansowych ² 2. Więcej na temat cykli koniunkturalnych dowiesz się z hasła na Wikipedii. Podstawowe informacje na temat cykli giełdowych znajdziesz w artykule na portalu Parkiet. × . Na wszystkich rynkach finansowych występują okresy, kiedy rynki wzrastają i spadają. Nie inaczej też jest na rynku krypto, gdzie jednak wahania w obrębie tych cyklów są jeszcze silniejsze. Z dwóch powodów. Po pierwsze krypto nie są powiązane w tradycyjnym ujęciu z rzeczywistą wartością. Po drugie, rynek jest jeszcze dość młody i płytki. Do tego branża się dynamicznie rozwija. I przyciąga nowych inwestorów.

Na tradycyjnych rynkach finansowych powszechnie panuje przekonanie, że w długiej perspektywie rynek cały czas rośnie. Przyjżyjmy się dlaczego.

Tak wygląda wykres Dow Jones (w całościowym ujęciu historycznym)

Pomimo czasem burzliwych spadków, to widać wyraźnie że w przeciągu kilkunastu lat zawsze byłeś do przodu, niezależnie od tego kiedy i za ile kupiłeś. Niektórzy inwestorzy polecają by kupować zawsze, nie patrząc na cenę i sytuacje na rynku. 

Ale uwaga, poniżej wykres japońskiego indeksu Nikkei:

Widzimy, tutaj, że teza iż rynek zawsze idzie do góry nie jest podparta doświadczeniem ostatnich trzech dekad. Rynek nadal nie przebił swoich maksimów sprzed 30 lat. 

Spójrzmy więc na wykres Bitcoina, dane historyczne z giełdy Bitstamp od 2012 do drugiej połowy czerwca 2019 roku:

No i tutaj mamy problem z zauważeniem cykli. Po pierwsze okres, z którego mamy dane jest dość krótki (od 2012 roku). Po drugie patrzymy na zły wykres. Wykres arytmetyczny ma to do siebie, że nie widać na nim dużych ruchów, które miały miejsce w okresach o niskich poziomach cen. Z tego samego powodu patrząc na nasz pierwszy wykres, który przedstawia indeks Dow Jones, trudno jest dostrzec cykle w pierwszych dekadach notowania indeksu (gdy jego wartości były arytmetycznie niskie).

Aby ułatwić zauważenie tej cykliczności w Bitcoinie zaznaczyłem ramkami dwie ostatnie bańki spekulacyjne na bitcoinie.

Jedna aby w pełni zaobserwować to zjawisko należy się posłużyć wykresem logarytmicznym:

Tutaj zdecydowanie wyraźniej widać tę cykliczność. Ja z tego wykresu wyczytuję dwie rzeczy:

1. Każdy kolejny cykl jest bardziej płaski
2. Każdy kolejny cykl jest coraz bardziej rozłożony w czasie

Obie te własności wynikają moim zdaniem z coraz bardziej dojrzałego i coraz bardziej głębokiego rynku. Wraz ze wzrostem wartości rynku, potrzeba większej siły (większego kapitału) na wykonanie ruchu o podobnym zakresie. Uczestnikiem takiego ruchu musi być większa ilość graczy.

Dlatego moje założenia odnośnie kolejnej bańki na krypto to wzrosty raczej rzędu x10. Raczej nie x100 jak to miało jeszcze miejsce podczas poprzedniego okresu wzrostów. Niemniej jednak, cały czas jest to dla mnie perspektywa zysku, która jest bezkonkurencyjna wobec wszystkiego innego, co oferują rynki finansowe.

Technologia

Na początku wspomniałem, że początkowo zainteresowałem się blockchainem, ze względu na technologię. Odejdźmy więc od wykresów, cykli i cen, aby skupić się na technologii właśnie.

Co pod tym względem zmieniło się od czasu ostatnich szczytów? Czy technologia jest nadal rozwijana? 

Zmiany w tym obszarze następują cały czas. Topowe projekty cały czas pracują nad rozwojem technologicznym. Największe wyzwanie jeśli chodzi o ten aspekt to skalowalność sieci. Drugie wyzwanie, to połączenie blockchainów ze sobą, tak aby możliwy był między innymi transfer wartości i informacji. Skupmy się po części na obydwu z nich.

(jeżeli nie chcesz czytać/ nie rozumiesz technologicznego opis rozwoju blockchaina, użyj tego teleportu)

Skalowalność

Zacznijmy od skalowalności. Co oznacza to pojęcie? Oznacza ono zdolność do wykorzystania danego rozwiązania bądź technologii na masową skalę. Czy kryptowaluty są obecnie gotowe na ich codzienne wykorzystywanie przez miliony ludzi? Odpowiedź brzmi jeszcze nie. Głównym ograniczeniem jest tutaj ilość transakcji, jakie są one w stanie przeprowadzić podczas jednej sekundy. W przypadku Bitcoina czy Ethereum jest to przepustowość rzędu kilkunastu transakcji na sekundę. Ta pula odpowiada na zapotrzebowanie całej planety. Nie wygląda to imponująco. Zwłaszcza jeśli porównamy to ze zdolnościami transakcyjnymi systemu Visa, który jest w stanie przetworzyć do 10 000 transakcji na sekundę.

Prace nad poprawą tej sytuacji odbywają się na dwóch poziomach. Jeden z nich to udoskonalenie samej technologii blockchain. Drugie to tworzenie nowych rozwiązań, wykorzystujących blockchain jako podstawę, ale pozwalających na przeprowadzanie transakcji poza samym blockchainem. Omijając dzięki temu jego ograniczenia. Jest to tak zwany poziom drugi (layer 2) (layer 1 to blockchain)

Na obydwu płaszczyznach cały czas mamy jeszcze wiele do zrobienia. Jednak widać też postępy. Te już gotowe i działające. Jak i te cały czas rozwijane. Projekty takie jak EOS czy Libra Protocol zapewniają przepustowość rzędu kilku tysięcy na sekundę ³ 3. Maksymalną zdolność transakcyjną sieci EOS możemy sprawdzić w statystkach sieci dostępnych na stronie EOS Network Monitor. Dane na temat potencjalnej przepustowości sieci Libra pochodzą z analizy jej whitepaperu opublikowanej na blogu Data Driven Investor. × . Tego typu rozwiązania poświęcają decentralizację ⁴ 4. Decentralizacja jest jedną z cech technologii blockchain. Mówi ona o tym, że w systemie nie ma centralnego punktu, organizacji czy osoby która kontroluje sieć. × sieci na rzecz jej wydajności ⁵ 5. Decentralizacja dlatego nie idzie w parze z wydajnością, ponieważ zazwyczaj zdecentralizowana sieć stworzona jest przez tysiące, dziesiątki tysięcy komputerów. Każdy z nich jest tak samo ważny. I każdy z nich musi dokonać tych samych operacji (zazwyczaj jest to przeprowadzenie operacji). Powoduje to dwie silne implikacje odnośnie wydajności sieci: 1. Sieć jest tak szybko, jak jej najwolniejszy element. 2. Wszystkie te komputery potrzebują czasu na synchronizację danych × . Bardziej zdecentralizowanych rozwiązań poszukują inne projekty – z Ethereum na czele. Tutaj rozwiązanie nad którym trwają już zaawansowane prace jest sharding. Sharding to podział blockchaina na kawałki – tak, aby nie każdy komputer przyłączony do sieci musiał przetwarzać wszystkie transakcje. Dzięki temu przepustowość sieci wzrasta niemal wprost proporcjonalnie do ilości “kawałków”, na które podzielimy nasz blockchain. Jeśli np. Ethereum podzieli się na 100 shardów (shardy to nie forki, to cały czas jedna sieć), to ilość transakcji również wzrośnie o podobny rząd wielkości. Więc w miejsce kilkunastu obecnych transakcji, będziemy mieli ich ponad tysiąc ⁶ 6. Dobrym wprowadzeniem do tematu shardingu jest anglojęzyczny artykuł Ethereum Sharding Explained × ⁷ 7. Szczegółowe informacje na temat implementacji shardingu w Ethereum znajdziesz w anglojęzycznej dokumentacji Ethereum × . 

Zwiększanie możliwości sieci odbywa się również dzięki rozwojowi technologicznemu rozwiązań, które nie operują bezpośrednio na blockchainie. Zamiast tego w bezpieczny, nie wymagający zaufania sposób wyjmują zasoby (czy to coiny czy stany smart contractów) z blockchaina i operują nimi poza blockchainem. Odbywa się to w specjalnie stworzonych sieciach. Co ważne – te sieci są również zabezpieczone kryptograficznie i finalnie korzystają z bezpieczeństwa gwarantowanego przez blockchain. Dzięki temu środki im powierzone nie mogą zostać przejęte zarówno przez twórców tego rozwiązania, innych jego uczestników bądź nikczemnych atakujących z zewnątrz. Już teraz są dostępne wdrożenia zarówno dla Bitcoina (Lightning Network) jak i dla Ethereum (Raiden Network). Umożliwiają one transfer tokenów niemal natychmiast, za niemal zerową opłatę transakcyjną. Ilość Bitcoinów w sieci Lightning Network na chwilę pisania tego artykułu to prawie 1000 BTC (o wartości ponad 10 mln dolarów ⁸ 8. Aktualne statystyki sieci Lightning Network możesz sprawdzić tutaj. × ⁹ 9. Więcej na temat działania Lightning Network dowiesz się z nagrania Fakty i mity o Lightning Network autorstwa Rafała Kiełbusa. × ).

Komunikacja pomiędzy sieciami

Kolejny obszar, który potrzebny jest do masowej ekspansji blockchaina, to interoperacyjność ¹⁰ 10. Aby zapoznać się z informacjami technicznymi na temat interoperacyjności poznaj się z anglojęzycznym artykułem ze Standards University. × ¹¹ 11. Aby dowiedzieć się więcej, dlaczego interoperacyjność jest kluczowa dla masowej adopcji kryptowalut przeczytaj anglojęzyczny artykuł What's the next step in Blockchain technology. × . Jest to zdolność do wzajemnej komunikacji blockchainów ze sobą. Rozwiązania pozwalające na przesyłanie wartości (coinów i tokenów) między różnymi sieciami. Zdolność do reagowanie jednego blockchaina na wydarzenia w drugim. Pozwoli to na powstanie swoistego internetu blockchainów. Tak jak w internecie różne serwisy i usługi integrują się ze sobą, dostarczając użytkownikom wartość dodaną, tak samo integracja blockchainów pozwoli na tworzenie nowych zjawisk ekonomicznych.

Oczywiście nie jest to problem trywialny. Jego rozwiązaniu swoją pracę od lat dedykuje wiele zespołów. Na tym polu również mamy już swoje pierwsze sukcesy.

Wraz z wprowadzeniem w 2017 roku na Bitcoinie technologii SegWit ¹² 12. Więcej na temat technologii SegWit dowiesz się z hasła SegWit na anglojęzycznej Wikipedii . × stało się możliwe przeprowadzanie na nim transakcji pomiędzy łańcuchowych, tak zwanych Atomic Swaps. Jest to atomiczna transakcja, w wyniku której zasoby z dwóch różnych łańcuchów zmieniają swoich właścicieli. Jest dlatego atomiczna, że jest niepodzielna. Może zostać przeprowadzona w całości, albo wcale. Nie ma ryzyka, że któraś z biorących udział w transakcji straci swoje coiny, nie zyskując coinów od swojego kontrahenta. Mamy już za sobą pierwsze transakcje tego typu. Są one możliwe z wykorzystaniem Bitcoina i pochodnych (np. Litecoin czy Decred) oraz blockchainów wyposażonych w smart contracty ¹³ 13. Smart contracts - umowy zapisane w formie programów komputerowych zapisanych na blockchainie. Dowiedz się więcej z hasła Smart Contract na anglojęzycznej Wikipedii × (jak Ethereum). Cała procedura jest dość skomplikowana, czasochłonna oraz może być też kosztowna. Wymaga ona bowiem przeprowadzania dwóch transakcji na każdym z blockchainów biorącym udział w wymianie ¹⁴ 14. Atomic swaps zostały szczegółowo opisane w anglojęzycznym artykule What Are Atomic Swaps? × .

Kolejny trend w tworzeniu możliwości wzajemnej komunikacji pomiędzy blockchainami, to tak zwany blockchain huby. Projektowanie i tworzenie nowych systemów blockchain, których głównym zadaniem jest wymiana zasobów z innymi systemami. A za ich pośrednictwem także innych blockchainów pomiędzy sobą. Na rynku istnieje sporo projektów, które zajmują się tym zagadnieniem. Są to między innymi Aion, Cosmos (Atom), ICON, Polkadot czy Wanchain. Niektóre z nich skupiają się wyłącznie na transferze wartości (coinów, tokenów). Podczas, gdy inne z nich stawiają sobie za cel również wymianę innych danych (stanów smart contractów). 

Na tym polu również widoczny jest progres. Token Aion, podczas swojej premiery w grudniu 2017 był pierwszy tokenem który jednocześnie istniał na dwóch blockchainach ¹⁵ 15. Zawiłą historię losów tokenu AION poznasz w anglojęzycznym artykule Aion’s Conduit for Blockchain Interoperability. × Był to blockchain Aion (gdzie był natywnym tokenem) oraz blockchain Ethereum. Z kolei Cosmos uruchomił swoją główną sieć (mainnet) w pierwszej połowie 2019 roku ¹⁶ 16. Zobacz oficjalny anglojęzyczny blogpost na temat uruchomienia głównej sieci Cosmos. × .

[Lądownik teleportu dla nietechnicznych. Nie klikaj, i tak nic się nie stanie]

Postępy czynione na obydwu kluczowych płaszczyznach, wraz z dużym zaangażowanie środków finansowych i ludzkich, nad ich rozwiązaniem, pozwalają mi sądzić, że w przeciągu kilku najbliższych lat możliwości technologii znacząco wzrosną. To pozwoli na ich powszechniejsze użycie, większą adopcję a tym samym i wzrost cen.

Podsumowanie

Idea publicznych, niekontrolowanych sieci transakcyjnych bardzo dobrze rezonuje z moimi wartościami. Cały czas trwające prace nad rozwojem technologii blockchain pozwalają sądzić, że w przeciągu kilku lat ich możliwości znacząco wzrosną. Dzięki czemu krypto będzie mogło wejść do powszechnego użytku. Te czynniki oraz chęć astronomicznych zysków przyciągają do krypto coraz większą rzeszę ludzi. Oraz inwestorów z innych rynków. 

Z mojej analizy sytuacji wyłania się scenariusz zwielokrotnienia swojego majątku w przeciągu najbliższych lat. Oczywiście jest też ryzyko strat. Po jednej stronie równania mam nowe szczyty na krypto i moją wolność finansową. Po drugiej stronie jest wizja strat i dalszej pracy na etacie, jako programista. Dla mnie kalkulacja jest prosta. Przy czarnym scenariuszu stracę zainwestowane środki, ale poziom i styl mojego życia nie zmienią się. Dalej będę żył komfortowo pracując na etacie. Więc dlatego idę “all in” w krypto. Kupuję krypto co miesiąc za z góry określoną kwotę.

Czy Tobie polecam robić to samo? Oczywiście nie. Polecam Ci zastanowić się nad tym, jak Ty widzisz i rozumiesz rynek kryptowalut. Jaka jest Twoja obecna sytuacja finansowa i skłonność do ryzyka? Co się stanie, jeśli wygrasz zakład stawiając na krypto? A co się stanie jak przegrasz i stracisz wszystko? Polecam zastanowić się, jaki poziom ryzyka jest dla Ciebie akceptowalny? Jaki poziom zysków zmieni Twoją sytuację? Jaki poziom strat jesteś w stanie przeżyć?

Chętnie zapoznam się z Twoimi przemyśleniami odnośnie inwestowania w krypto. Zarówno odnośnie moich motywacji jak i Twoim przemyśleń. Dlaczego (nie) inwestujesz? Jaka jest Twoja strategia? Zapraszam do dyskusji w komentarzach.

Swój feedback na temat artykułu możesz zostawić również w anonimowej ankiecie.